Câu nói “Nam nữ thụ thụ bất thân” phản ánh một quan niệm lâu đời trong giao tiếp giữa nam và nữ trong xã hội Việt Nam. Xuất phát từ tư tưởng Nho giáo, câu nói này thể hiện sự nghiêm ngặt trong lễ giáo, đặc biệt nhấn mạnh vào việc giữ khoảng cách để bảo vệ danh dự và chuẩn mực đạo đức. Dù có ý nghĩa quan trọng trong thời kỳ phong kiến, quan niệm này đã có nhiều thay đổi trong đời sống hiện đại.
“Nam nữ thụ thụ bất thân” nghĩa là gì?
“Nam nữ thụ thụ bất thân” có nghĩa là nam và nữ không nên có sự tiếp xúc trực tiếp khi giao tiếp hoặc trao đổi đồ vật. “Thụ thụ” trong câu có hai nghĩa:
- “Thụ” đầu tiên nghĩa là trao, tức hành động đưa một vật gì đó.
- “Thụ” thứ hai nghĩa là nhận, tức hành động nhận lấy vật đó từ người khác.
Câu nói nhấn mạnh rằng nam và nữ khi trao nhận đồ vật không được chạm tay vào nhau. Đây là cách giữ gìn sự trong sáng, đúng mực trong mối quan hệ và tránh những hiểu lầm không đáng có.
Quan niệm “Nam nữ thụ thụ bất thân” trong xã hội phong kiến
Lễ giáo nghiêm khắc và tác động đến giao tiếp
Trong xã hội phong kiến Việt Nam, quan niệm “Nam nữ thụ thụ bất thân” trở thành chuẩn mực giao tiếp để giữ gìn phẩm giá của cả hai giới. Ví dụ, khi mời nhau ăn trầu, người chủ têm trầu phải đặt trầu vào cơi và để giữa bàn. Khách muốn ăn phải tự nhặt lấy, tuyệt đối không được trực tiếp trao tay.
Việc thực hiện những nguyên tắc này nhằm bảo đảm rằng sự giao tiếp giữa nam và nữ không đi quá giới hạn, tránh gây hiểu lầm hoặc bị đánh giá sai lệch.
Tầm quan trọng của danh dự
Trong xã hội xưa, đặc biệt là với phụ nữ, việc giữ gìn lễ giáo còn được xem là bảo vệ danh dự không chỉ cho bản thân mà còn cho gia đình. Nếu một người con gái có hành vi lẳng lơ, dễ dãi, danh tiếng của gia đình sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, và khả năng lấy được người chồng xứng đáng cũng bị giảm sút.
Ngược lại, người đàn ông nếu có thái độ suồng sã sẽ bị xã hội coi thường, nhưng mức độ không nghiêm trọng bằng trường hợp của phụ nữ. Vì thế, nhiều gia đình quý tộc thường áp dụng biện pháp “cấm cung,” tức không cho con gái giao tiếp tự do với người khác giới để đảm bảo sự an toàn và trong sạch.
Những ảnh hưởng của quan niệm “Nam nữ thụ thụ bất thân”
Tác động trong các dịp lễ, họp mặt
Trong các sự kiện quan trọng như đám cưới hay lễ hội, nguyên tắc phân biệt giới tính được thực hiện rất nghiêm ngặt. Người ta thường sắp xếp chỗ đứng rõ ràng: đàn ông đứng bên trái, phụ nữ đứng bên phải. Đây không chỉ là quy tắc lễ nghi mà còn là cách bảo đảm tính trang nghiêm cho sự kiện.
Ứng xử trong gia đình
Quan niệm “Nam nữ thụ thụ bất thân” cũng ảnh hưởng sâu sắc đến cách sinh hoạt gia đình, đặc biệt là ở vùng nông thôn. Ở nhiều gia đình, không gian sinh hoạt được chia tách rõ ràng: đàn bà nằm nhà trong, đàn ông nằm nhà ngoài. Điều này trở thành thói quen và nếp sống của nhiều thế hệ.
Ngay cả với các cặp vợ chồng trẻ, khi về quê thăm họ hàng, họ cũng phải tuân thủ nguyên tắc này để tránh làm các bậc cao niên cảm thấy khó chịu. Việc nằm chung giường trong những trường hợp như vậy có thể bị coi là hành động bất kính và không phù hợp với lễ giáo.
So sánh quan niệm “Nam nữ thụ thụ bất thân” với các nền văn hóa khác
Ở các quốc gia phương Tây, quan niệm về giao tiếp giữa nam và nữ hoàn toàn khác biệt. Việc bắt tay, nhảy múa, hoặc tiếp xúc gần giữa hai giới là điều hoàn toàn bình thường, được coi là biểu hiện của phép lịch sự và sự thân thiện.
Ngược lại, tại các nước Á Đông, trong đó có Việt Nam, việc tiếp xúc giữa nam và nữ luôn phải giữ ở mức hạn chế. Nếu vô ý chạm vào da người khác giới, hành động đó có thể bị xem là không đứng đắn, đi ngược lại các quy chuẩn đạo đức.
Sự khác biệt này không chỉ phản ánh nền tảng văn hóa mà còn cho thấy sự đối lập trong cách nhìn nhận về vai trò cá nhân và cộng đồng.
Kết luận
“Nam nữ thụ thụ bất thân” là một quan niệm đậm chất lễ giáo, phản ánh sự nghiêm khắc trong cách ứng xử giữa nam và nữ ở xã hội phong kiến. Dù ngày nay tư tưởng này đã thay đổi nhiều để phù hợp hơn với đời sống hiện đại, ý nghĩa sâu xa của câu nói vẫn nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc giữ gìn chuẩn mực đạo đức và sự tôn trọng trong các mối quan hệ.
