Thành ngữ “lẩy bẩy như Cao Biền dậy non” là một cụm từ đặc biệt trong tiếng Việt, gắn liền với câu chuyện lịch sử và truyền thuyết về danh tướng Cao Biền thời nhà Đường. Thành ngữ này được sử dụng để chỉ trạng thái run rẩy, yếu ớt, không vững vàng, có thể do sợ hãi, kinh hoàng hoặc kiệt sức.
Lẩy bẩy như Cao Biền dậy non là gì?
Cụm từ “lẩy bẩy như Cao Biền dậy non” mô tả trạng thái run rẩy, lẩy bẩy của con người, giống như một biểu hiện của sự yếu đuối, sợ hãi hoặc không đủ sức lực để chống chọi trước khó khăn hoặc nguy hiểm.
Ý nghĩa thành ngữ lẩy bẩy như Cao Biền dậy non
Giải thích ý nghĩa đen của cụm từ “lẩy bẩy như Cao Biền dậy non”
Về nghĩa đen, thành ngữ này liên quan đến hình ảnh Cao Biền, một vị tướng thời nhà Đường (thế kỷ 9), nổi tiếng với khả năng luyện âm binh.
- Dậy non chỉ tình trạng âm binh được luyện chưa đủ ngày tháng nên còn yếu ớt, run rẩy, không thể vững vàng như một đội quân thực thụ.
- Hiện tượng này thường dẫn đến hình ảnh run rẩy, không vững chắc, giống như một đứa trẻ sinh non, chưa phát triển đầy đủ.
Giải thích ý nghĩa bóng của cụm từ “lẩy bẩy như Cao Biền dậy non”
Nghĩa bóng của thành ngữ này được dùng để:
- Chỉ trạng thái yếu ớt, sợ hãi đến mức run lẩy bẩy trước một tình huống khó khăn hoặc nguy hiểm.
- Ẩn dụ cho sự thiếu chuẩn bị, chưa sẵn sàng dẫn đến việc không thể chống đỡ hay hoàn thành nhiệm vụ.
- Có thể dùng để nói về nỗi sợ hãi tột độ trước một uy lực lớn hoặc nguy hiểm khiến con người không còn sức mạnh hay sự tự tin.
Ví dụ:
- “Đứng trước sếp lớn, anh ta lẩy bẩy như Cao Biền dậy non, không nói nên lời.”
- “Cô ấy yếu bóng vía, nhìn thấy bóng người ngoài cửa đã lẩy bẩy như Cao Biền dậy non.”
Nguồn gốc của thành ngữ “lẩy bẩy như Cao Biền dậy non”
Thành ngữ này xuất phát từ truyền thuyết liên quan đến Cao Biền, một vị tướng thời Đường được cử sang cai trị nước ta vào thế kỷ 9. Cao Biền được truyền tụng là người có tài:
- Bắn chính xác đến mức nổi tiếng với biệt danh “xa lạc song điểu” (một phát bắn trúng hai chim).
- Luyện âm binh, tức là dùng phép thuật tạo ra đội quân bằng giấy có thể biến thành binh lính thật nếu được luyện đủ ngày tháng.
Tuy nhiên, nếu quá trình luyện binh chưa hoàn tất thì những âm binh này sẽ còn yếu ớt, run rẩy, được ví như trạng thái “dậy non” – chưa tròn ngày tháng, giống như một đứa trẻ sinh thiếu tháng.
Từ đó, dân gian đã hình thành thành ngữ “lẩy bẩy như Cao Biền dậy non” để mô tả trạng thái run rẩy, yếu ớt, không vững chắc.
Ví dụ về cách sử dụng “lẩy bẩy như Cao Biền dậy non” trong câu
- “Anh ta sợ đến mức lẩy bẩy như Cao Biền dậy non khi phải thuyết trình trước đám đông.”
- “Thằng bé lạnh quá, đứng run lẩy bẩy như Cao Biền dậy non, chẳng dám bước đi.”
- “Đối mặt với khó khăn bất ngờ, nhiều người lẩy bẩy như Cao Biền dậy non vì không có sự chuẩn bị từ trước.”
- “Cụ già yếu sức, đi được vài bước lại lẩy bẩy như Cao Biền dậy non, phải ngồi nghỉ.”
- “Bị thầy giáo gọi bất ngờ, học trò đứng lên lẩy bẩy như Cao Biền dậy non, không nhớ nổi bài học.”
Kết luận
Thành ngữ “lẩy bẩy như Cao Biền dậy non” là một hình ảnh ẩn dụ độc đáo trong tiếng Việt, gắn liền với truyền thuyết lịch sử và thể hiện rõ trạng thái run rẩy, yếu ớt của con người. Qua đó, thành ngữ này phản ánh sự tinh tế và sáng tạo trong cách diễn đạt của ông cha ta, đồng thời nhắc nhở về tầm quan trọng của sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước mọi tình huống trong cuộc sống.
