Thành ngữ “lật đật như sa vật ống vải” xuất phát từ đời sống lao động của người Việt xưa, đặc biệt là trong ngành nghề dệt thủ công. Cụm từ này mô tả trạng thái vội vã, tất bật của con người, gắn liền với hình ảnh sa và ống vải trong công đoạn quay và đánh ống chỉ của nghề dệt.
Lật đật như sa vật ống vải là gì?
“Lật đật như sa vật ống vải” là một thành ngữ chỉ trạng thái tất bật, vội vàng, không có lúc nào được nghỉ ngơi, giống như công cụ sa và ống vải liên tục chuyển động trong quá trình dệt thủ công. Cụm từ này thường dùng để chỉ những người bận rộn, luôn chân luôn tay, làm việc không ngơi nghỉ.
Ý nghĩa thành ngữ lật đật như sa vật ống vải
Giải thích ý nghĩa đen của cụm từ “lật đật như sa vật ống vải”
Về nghĩa đen, thành ngữ này gắn với công đoạn đánh ống trong nghề dệt thủ công.
- Sa là một loại guồng quay bằng mây hoặc tre, có nhiệm vụ xoay trục để quấn sợi chỉ vào ống vải.
- Ống vải là những ống sợi nhỏ, dài khoảng một gang tay làm bằng tre hoặc nứa, được dùng để cuốn sợi chỉ.
- Khi quay sa, ống vải sẽ lắc lư, lật đật liên tục để làm cuộn sợi. Vì cấu tạo của sa thiếu sự ổn định nên trong quá trình quay, nó dễ lắc qua lắc lại, tạo nên hình ảnh vật vã, tất bật.
Giải thích ý nghĩa bóng của cụm từ “lật đật như sa vật ống vải”
Nghĩa bóng của thành ngữ này dùng để:
- Chỉ trạng thái vội vàng, tất bật, bận rộn của con người trong công việc hoặc cuộc sống.
- Gợi lên hình ảnh một người luôn hối hả, không ngơi tay, làm việc một cách liên tục, đôi khi có phần lúng túng, vụng về.
Ví dụ: “Cả nhà lật đật như sa vật ống vải khi chuẩn bị cho đám cưới.”
Nguồn gốc của thành ngữ “lật đật như sa vật ống vải”
Thành ngữ này xuất phát từ thực tế trong nghề dệt thủ công của người Việt xưa. Khi dệt vải, người thợ sử dụng sa để quay các ống chỉ. Vì cấu tạo thiếu ổn định, sa thường lắc lư, lật đật khi vận hành, tạo nên hình ảnh tất bật, không ngừng nghỉ.
Thành ngữ này phản ánh một giai đoạn lịch sử khi nghề dệt còn thủ công, đòi hỏi sự tỉ mỉ và vất vả của người lao động. Từ đó, cụm từ “lật đật như sa vật ống vải” đã được hình thành và đi vào đời sống như một cách ví von đầy hình ảnh về sự bận rộn, tất bật của con người.
Ví dụ về cách sử dụng “lật đật như sa vật ống vải” trong câu
- “Sắp đến vụ mùa, bà con ai nấy đều lật đật như sa vật ống vải để kịp thu hoạch lúa.”
- “Cô ấy mới mở cửa hàng nên lật đật như sa vật ống vải, hết sắp xếp hàng hóa lại lo thu ngân.”
- “Ngày Tết đến gần, mẹ tôi lật đật như sa vật ống vải, chuẩn bị đủ thứ từ dọn dẹp đến nấu nướng.”
- “Anh ấy làm việc lật đật như sa vật ống vải, chẳng có lúc nào ngơi tay.”
- “Bọn trẻ con lật đật như sa vật ống vải khi chuẩn bị cho buổi văn nghệ cuối năm.”
Kết luận
Thành ngữ “lật đật như sa vật ống vải” là một cách nói sinh động, giàu hình ảnh của tiếng Việt. Cụm từ này không chỉ phản ánh sự tất bật, bận rộn trong cuộc sống mà còn gắn liền với văn hóa lao động của người Việt trong nghề dệt thủ công xưa. Qua đó, nó thể hiện sự sáng tạo trong cách diễn đạt và giá trị tinh thần sâu sắc trong kho tàng thành ngữ dân gian Việt Nam.
